Onderzoek: hoe denkt werkend Nederland over AI?
Hoe denkt werkend Nederland over artificial intelligence (AI)? Moeten we bang zijn dat AI onze banen in de toekomst vervangt? En zijn we eigenlijk goed voorbereid op de komst van AI? Deze en andere vragen worden behandeld in dit artikel.
Onlangs voerde The Adecco Group een onderzoek uit onder 500 werkenden in Nederland waarbij hen werd gevraagd naar hun visie op Artificial Intelligence in de wereld van werk. In dit artikel worden de belangrijkste bevindingen van dit onderzoek gedeeld, aangevuld met belangrijke inzichten vanuit andere bronnen.
Het gebruik van AI in Nederland
Op de vraag: Maak je al gebruik van AI op je werk? antwoordde maar liefst 48 procent van de respondenten ‘ja’. 50 procent gaf aan AI niet te gebruiken, en 2 procent wist het niet. Dit betekent dat bijna de helft van alle respondenten al in aanraking komt met AI op de werkvloer. Opvallend is dat dit niet alleen geldt voor sectoren waar AI voor de hand ligt, zoals technologie en e-commerce, maar ook voor vakgebieden als juridische dienstverlening, verzekeringen en logistiek.
Het gebruik van AI per sector
Het gebruik van AI verschilt aanzienlijk per sector. Hieronder tonen we de verhouding tussen AI-gebruikers en niet-gebruikers per sector:
Zoals zichtbaar in de bovenstaande staafdiagrammen, verschilt het gebruik van AI sterk per sector. Dit roept de vraag op: zijn er daadwerkelijk minder mogelijkheden voor AI in sectoren waar het gebruik nog laag is, of is de uitdaging vooral het succesvol implementeren ervan? Voor bedrijven is het daarnaast ook waardevol om te onderzoeken in hoeverre AI leeft onder medewerkers. Zelfs als een bedrijf of hele sector nog weinig met AI doet, betekent dat niet dat medewerkers er geen interesse in hebben of er niet meer over willen leren.
We vroegen alle respondenten wie er volgens hen verantwoordelijk is voor het up-to-date houden van hun vaardigheden. Dit leverde de volgende top vijf op:
- 45% vindt dat zij zelf hier verantwoordelijk voor zijn.
- 19% wijst naar de directie als verantwoordelijk.
- 17% hun leidinggevende.
- 9% vindt dat werknemersvertegenwoordigers deze rol op zich moeten nemen.
- 7% ziet een taak weggelegd voor de overheid.
Zijn onze vaardigheden toekomstbestendig?
Bijna de helft van de respondenten neemt zelf de verantwoordelijkheid om hun vaardigheden toekomstbestendig te houden, waarbij AI een belangrijke rol speelt. Tegelijkertijd verwacht een deel van hen ook ondersteuning van de directie en leidinggevenden, wat terug te zien is in hun plek in de top drie van antwoorden.
Om beter inzicht te krijgen in de mate van begeleiding door werkgevers, hebben we de volgende stelling voorgelegd: “‘Mijn werkgever bereidt mij voor op de vaardigheden die ik op de lange termijn nodig heb in mijn carrière.”’ De resultaten zijn als volgt:
Slechts 17 procent is het eens met de stelling dat hun werkgever hen voorbereidt op de vaardigheden die ze op lange termijn nodig hebben. Dit laat zien dat er nog volop ruimte is voor verbetering, aangezien veel medewerkers onvoldoende of zelfs geen passende begeleiding krijgen.
Waarom gebruiken we AI niet vaker?
- 18% van de ondervraagden geeft aan geen nieuwe ideeën te hebben over hoe AI hun werkprocessen kan verbeteren. Hierdoor blijven taken die AI wél kan overnemen, alsnog handmatig uitgevoerd.
- 21% mist de juiste begeleiding bij het gebruik van AI, waardoor de technologie minder effectief wordt ingezet.
- 17% geeft aan te weinig tijd te hebben om AI toe te passen, ironisch genoeg terwijl AI juist bedoeld is om tijd te besparen.
- 15% vertrouwt AI simpelweg niet, wat de vraag oproept in hoeverre deze scepsis gerechtvaardigd is.
- 27% vindt AI op dit moment niet relevant voor hun werk. De vraag blijft of – en hoe snel – dit zal veranderen.
Bespaart AI ook echt tijd?
Niet alle respondenten maken gebruik van AI. Daarom vroegen we degenen die dat wél doen of AI hen daadwerkelijk tijd bespaart tijdens hun werkdag. De antwoorden waren als volgt:
Slechts 5% van de respondenten geeft aan dat AI hen geen tijd bespaart. De meerderheid ervaart echter wél tijdswinst:
- 28% bespaart dagelijks 30 tot 45 minuten.
- 17% bespaart 15 tot 30 minuten.
- 15% bespaart zelfs 1 tot 2 uur per dag.
Deze cijfers maken het voor werkgevers interessant om te onderzoeken hoe medewerkers nog efficiënter kunnen werken met AI. Dit vereist echter de juiste uitleg, begeleiding en voldoende tijd, zoals eerder besproken.
Twee tips om deze obstakels te tackelen:
- Start met een 0-meting
Een goede eerste stap is om inzicht te krijgen in het huidige gebruik en de impact van AI binnen de organisatie. Dit kan door medewerkers te vragen hoeveel tijd ze nu besparen met AI, welke taken ze ermee uitvoeren en waar ze tegenaan lopen. Op basis van deze resultaten kunnen gerichte trainingen en ondersteuning worden aangeboden om het AI-gebruik verder te optimaliseren.
- Bied training over veilig en ethisch AI-gebruik
Een uitleg of training over verantwoord AI-gebruik helpt medewerkers om AI op een veilige en ethische manier in te zetten. Belangrijke onderwerpen hierbij zijn privacy, gegevensbeveiliging, bias in AI-modellen en het voorkomen van misbruik. Door medewerkers bewust te maken van deze aspecten, kunnen risico’s worden beperkt en blijft de integriteit van de organisatie gewaarborgd.