Handhaving schijnzelfstandigheid zzp'ers: dit worden de regels voor opdrachtgevers

Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst actief handhaven op schijnzelfstandigheid, te beginnen bij opdrachtgevers. Dit betekent dat gecontroleerd zal worden of iemand in de praktijk daadwerkelijk als zzp'er werkt, of dat, op basis van de omstandigheden, sprake is van een dienstverband, vergelijkbaar met dat van een werknemer. In dit artikel wordt een tijdlijn gepresenteerd van de ontwikkelingen rondom de wetswijzigingen en wordt duidelijk wat er volgend jaar van opdrachtgevers wordt verwacht die samenwerken met zzp'ers.

VAR - Verklaring Arbeidsrelatie (tot 1 mei 2016)

De Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) was een document dat zzp'ers in Nederland konden aanvragen om aan te tonen dat zij als zelfstandige werkten en geen dienstverband hadden. Het werd gebruikt om belasting- en sociale verzekeringsrisico’s voor zowel zzp'ers als opdrachtgevers te verkleinen. De VAR was echter een verklaring voor zelfstandigheid, waarmee opdrachtgevers in principe werden ontzien van de verplichting om belasting- en premies in te houden, wat hen fiscale voordelen opleverde. Sinds de invoering van de Wet DBA in 2016 is de VAR afgeschaft en vervangen door modelovereenkomsten, die duidelijker aangeven of een werkrelatie daadwerkelijk als zelfstandig of als dienstverband wordt gezien.

Wet DBA (2016)

De Wet DBA heeft als doel de arbeidsrelaties tussen opdrachtgevers en zzp’ers te verduidelijken en schijnzelfstandigheid tegen te gaan. De VAR werd afgeschaft. Met de wet DBA kunnen opdrachtgevers en zzp’ers overeenkomsten voorleggen aan de Belastingdienst. De goedgekeurde overeenkomsten worden modelovereenkomsten genoemd. Men is niet verplicht deze modelovereenkomsten te gebruiken. Wanneer gebruik gemaakt wordt van een modelovereenkomst, is er geen sprake van loondienst zolang de werkzaamheden overeenkomen met de modelovereenkomst en hoeft de opdrachtgever geen loonheffingen en premies in te houden. Hiermee moest schijnzelfstandigheid voorkomen worden.

Hulp nodig bij het analyseren van de risico's op schijnzelfstandigheid in jouw bedrijf? Neem gratis en vrijblijvend contact op!

Handhaving wet DBA opgeschort (2017)

De handhaving op de Wet DBA werd opgeschort door toenmalig minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Wouter Koolmees. Hij besloot de handhaving op te schorten vanwege de onduidelijkheid en juridische onzekerheid die zowel zzp'ers als opdrachtgevers ondervonden bij het toepassen van de modelovereenkomsten.

Presentatie nieuwe wet (2020)

De plannen voor een nieuwe wet ter vervanging van de Wet DBA werden in 2020 gepresenteerd, maar kregen weinig steun van organisaties zoals ZZP Nederland. Zij vreesden dat de voorgestelde wetgeving de zelfstandigheid van zzp'ers zou aantasten. Hierdoor werd er geen vervangende wet ingevoerd, en bleef de situatie rondom de Wet DBA onzeker.

Belastingdienst gaat actief handhaven op schijnzelfstandigheid (per 1 januari 2025)

Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst weer actief handhaven op schijnzelfstandigheid en de naleving van de Wet DBA. Aan de hand van het geldende arbeidsrecht en jurisprudentie* wordt beoordeeld of werkrelaties tussen opdrachtgevers en zzp’ers feitelijk gelijk zijn aan een arbeidsovereenkomst, wat in de praktijk betekent dat er sprake is van werken in loondienst. Wanneer aan de onderstaande voorwaarden wordt voldaan, wordt er, zelfs zonder gemaakte afspraken, een arbeidsovereenkomst verondersteld:

• Loon: de werknemer ontvangt een beloning voor het werk. Dit hoeft geen vast bedrag te zijn, maar er moet wel sprake zijn van betaling.
• Arbeid: de werknemer verricht persoonlijk werk en kan dit niet zomaar door een ander laten doen.
• Gezag: de werkgever bepaalt hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld door instructies te geven over werkuren en werkwijze.

De Belastingdienst gaat dus controleren of ingehuurde zzp'ers daadwerkelijk als zelfstandig ondernemer werken. Aangezien we nu in de laatste maanden van 2024 zitten, moet er snel actie ondernomen worden.

Schijnzelfstandigheid voorkomen onder zzp'ers

Handhaving op schijnzelfstandigheid vanaf 2025 betekent dat er nu actie ondernomen moet worden, omdat de gevolgen van schijnzelfstandigheid kunnen bestaan uit boetes, naheffingen en zelfs reputatieschade.

De Belastingdienst beoordeelt de arbeidsrelatie achteraf en kijkt naar de manier waarop er in de praktijk wordt gewerkt. Dit betekent dat vooraf volledige zekerheid niet mogelijk is, maar je kunt wel een goede inschatting maken. Heb jij hulp nodig om zo schijnzelfstandigheid te voorkomen? Neem geen onnodige risico's, neem vrijblijvend contact met ons op!