Hoge verzuimcijfers? Zo kom je er vanaf!

Nederland slaagt er nog steeds niet in om het verzuimpercentage onder de 5 procent te krijgen, iets dat volgens het CBS voor het laatst lukte vóór de coronaperiode in 2019. In 2023 lag het verzuimpercentage op 5,3 procent, en ook in het eerste kwartaal van 2024 werd de 5 procent opnieuw aangetikt. Uit onderzoek van TNO blijkt dat het aantal werkgerelateerde verzuimdagen en psychische klachten onder jongere medewerkers stijgt. In totaal kampten in 2023 1,5 miljoen medewerkers met burn-outgerelateerde klachten. Ook binnen het MKB worstelen werkgevers met verzuim, terwijl dit een grote impact heeft op zowel jou als werkgever als op je medewerkers. Investeren in preventie is daarom van ontzettend belangrijk. In dit artikel delen we waardevolle inzichten over verzuim en leggen we uit welke praktische stappen je kunt nemen om verzuim in jouw MKB effectief terug te dringen.

Oorzaken voor verzuim

Verzuim gaat niet altijd over een ziekmelding door een verkoudheid of griep; er zijn veel meer redenen waarom mensen zich (langdurig) afmelden. Als werkgever is het belangrijk om te weten wat er speelt bij je medewerkers. Oorzaken die vaak voorkomen zijn volgens het CBS:

1. Ziekte: in 2023 kwam 63,6 procent van het verzuim door verkoudheid, griep of andere virusinfecties.
2. Psychische aandoeningen: burn-out en andere psychische aandoeningen nemen toe. 19 procent van de medewerkers ervaart burn-outklachten en het langdurig verzuim door psychische aandoeningen steeg van 38,4 naar 40,2 procent.
3. Werkgerelateerd verzuim: de meest voorkomende oorzaken van werkgerelateerd verzuim zijn:

Ook organisatorische factoren zoals slecht management, onduidelijke bedrijfsstructuren en onvoldoende ondersteuning en training komen voor. Daarnaast spelen persoonlijke problemen soms een rol, zoals familie- en relatieproblemen, financiële stress en andere persoonlijke uitdagingen die de werkprestaties beïnvloeden.

Gevolgen van verzuim

Hoge verzuimcijfers hebben vanzelfsprekend een negatieve invloed op de winst van je bedrijf. Doordat medewerkers ziek of afwezig zijn, daalt de productiviteit, wat kan leiden tot vertragingen en kwaliteitsverlies. Daarnaast nemen de extra kosten en administratie verder toe.

Verder verstoort verzuim de teamdynamiek. Collega's moeten het werk van afwezige medewerkers opvangen, wat weer kan leiden tot meer verzuim. Dit verlaagt de motivatie en moraal binnen het team en kan reputatieschade voor je bedrijf betekenen, waardoor het minder aantrekkelijk wordt voor potentiële kandidaten. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel die lastig te doorbreken is.

Het is daarom belangrijk om de oorzaken van verzuim te herkennen en tijdig actie te ondernemen om dit te voorkomen. Hoe je dat doet lees je hieronder.

Wet verbetering poortwachter

De Wet verbetering poortwachter is een Nederlandse wet die in 2002 is ingevoerd om langdurig ziekteverzuim terug te dringen en werknemers sneller weer aan het werk te helpen. De wet legt zowel de werkgever als de werknemer specifieke verplichtingen op om tijdens de eerste twee jaar van ziekteverzuim gezamenlijk te werken aan re-integratie. Je leest hier meer over de Wet verbetering poortwachter.

Praktische tips voor verzuimpreventie binnen het MKB

Met onze praktische tips zorg je ervoor dat verzuim geen negatieve invloed heeft op de medewerkerstevredenheid, het behalen van de gestelde doelen, en het harde werk dat jij en je team dagelijks verzetten.

Voorkomen is beter dan genezen. Daarom is het verstandig om een welzijnsprogramma op te stellen met bijvoorbeeld workshops over stressmanagement, gezonde voeding en mindfulness. Let hierbij op het volgende:

✅ Betrek het team bij het kiezen van onderwerpen en bepaal vervolgens de frequentie van deze sessies.

✅ Zorg ervoor dat collega's goed geïnformeerd zijn, zodat ze weten wat er speelt en zich op tijd kunnen aanmelden.

✅ Overweeg ook of deelname vrijwillig is of verplicht. Zo voorkom je dat onderdelen uit het programma door de drukte worden gemist.

Verder hebben medewerkers altijd het recht om een bedrijfsarts te raadplegen, ook als ze nog niet ziek zijn, bijvoorbeeld voor preventieve gezondheidsvragen. Zorg ervoor dat dit bij je medewerkers bekend is zodat zij de bedrijfsarts bij eventuele vragen ook echt gaan benaderen.

Door de waan van de dag worden signalen vaak over het hoofd gezien of zelfs genegeerd, terwijl voorkomen kan worden dat een klein probleem uitgroeit tot een groter verzuimprobleem. Zorg er daarom voor dat je leidinggevenden het verzuimbeleid goed kennen en getraind zijn in het vroeg herkennen van verzuimsignalen en in effectieve communicatie met zieke medewerkers. Zo voorkom je dat ze niet goed inspelen op medewerkers die het lastig vinden om over de reden van hun verzuim te praten.

Bepaal hoe je de gezondheid bevordert op de werkvloer. Dit doe je door:

✅ Samen met het team te bepalen wat zij nodig hebben. Misschien heeft het kantoor nieuwe ergonomische stoelen nodig, of valt het je op dat je productiewerkers niet goed ontbijten en amper pauze nemen. Het is de kunst om samen te ontdekken wat er nodig is, zodat je medewerkers zich betrokken voelen.

✅ Creëer vaste momenten waarop medewerkers de ruimte hebben om inspraak te geven. Zorg ervoor dat zij tijdens deze momenten echt het gevoel hebben dat er tijd en ruimte is voor een open gesprek, zonder dat ze het idee hebben dat zaken worden afgeraffeld vanwege de dagelijkse werkzaamheden.

✅ Sinds juli 2018 zijn werkgevers verplicht een contract te hebben met een arbodienst of bedrijfsarts. Deze bieden verzuimbegeleiding en ondersteuning om verzuim te verminderen en effectief te managen. Maak actief gebruik van hun expertise.